Maddenin Tanecikli Yapısı
Maddenin Halleri ve Tanecikli Yapısı
- Kütlesi ve hacmi olan her şeye madde denir. Maddeler katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç halde bulunurlar.
- Bütün maddeler bir bütünmüş gibi gözükse de hepsi taneciklerden oluşmuştur. Maddeyi oluşturan ve maddenin özelliğini gösteren en küçük yapı taşına tanecik(atom) denir.
- Maddenin tanecikleri sürekli hareket halindedir. Bu hareketler;
Titreşim: Katı, sıvı ve gazlarının bulundukları yerde yaptıkları harekete denir.
Öteleme(yer değiştirme): Sıvı ve gazların taneciklerinin birbiri üzerinden kayarak yer değiştirmesine denir. Bu sayede akışkanlık özelliği kazanırlar.
Dönme: Sıvı ve gazların taneciklerinin kendi eskseni etraflarında yaptıkları harekettir.
Katılar
- Maddenin en düzenli halidir.
- Belirli bir hacmi ve belirli bir şekli vardır.
- Tanecikler arasındaki boşluk çok azdır.
- Katıların tanecikler arasındaki boşluk çok az olduğu için sıkıştırılamaz.
- Tanecikleri sadece titreşim hareketi yapar.
Sıvılar
- Katılara göre daha az düzenli, gazlara göre daha düzenli bir haldedir.
- Belirli bir hacmi vardır ama belirli bir şekli yoktur. Bulundukları kabın şeklini alır.
- Tanecikler arası boşluk katılara göre fazla, gazlara göre azdır.
- Sıvılar sıkıştırılamaz olarak kabul edilir.
- Tanecikleri titreşim, öteleme, dönme hareketi yaparlar.
- Sıvılar akışkan bir yapıdadır.
Gazlar
- Maddenin en düzensiz halidir.
- Belirli bir hacmi ve belirli bir şekli yoktur.
- Tanecikler arasında boşluk fazladır.
- Gazların tanecikler arasındaki boşluk çok fazla olduğu için sıkıştırılabilir.
- Tanecikleri titreşim, öteleme, dönme hareketi yaparlar.
- Gazlar akışkan bir yapıdadırlar.
Hal Değişimi
Maddelerin ısı alarak ya da ısı vererek bir hâlden başka bir hâle geçmelerine denir.
Erime: Katı haldeki maddenin çevresinden ısı alarak sıvı hale geçmesine denir.
Donma: Sıvı haldeki maddenin çevresine ısı vererek katı hale geçmesine denir.
Buharlaşma: Sıvı haldeki maddenin çevresinden ısı alarak gaz haline dönüşmesine denir.
Yoğuşma: Gaz haldeki maddenin çevresine ısı vererek sıvı hale geçmesine denir.
Süblimleşme: Katı haldeki maddenin çevresinden ısı alarak sıvı hale geçmeden direk gaz hale geçmesine denir.
Kırağılaşma: Gaz haldeki bir maddenin çevresine ısı vererek sıvı hale geçmeden direk katı hale geçmesine denir.
