Yoğunluk (özkütle)
- Bir maddenin birim hacimdeki kütlesine denir.
- “d” harfi ile gösterilir.
- Birimi g/cm3 veya kg/m3 olarak ifade edilir.
Yoğunluğun Hesaplanması
- Yoğunluk, maddenin sahip olduğu kütlesinin hacmine bölünmesiyle bulunur.
Örnek: Kütlesi 60 gram, hacmi 30 santimetreküp olan cismin yoğunluğu kaçtır?
Çözüm: d = m / V
d = 60 g / 30 cm3
d = 2 g / cm3
- Belirli bir şekli olmayan cisimlerin yoğunlukları hesaplanırken kütleleri eşit kollu terazi ile hesaplanır, hacimleri ise dereceli silindir yardımıyla hesaplandıktan sonra yoğunlukları bulunur.
Örneğin; şekildeki taşın ilk önce kütlesi eşit kollu terazi yardımıyla ölçülür. Sonra taş, içinde su bulunan dereceli silindirin içine atılır. Dereceli silindirin ilk baştaki sıvı seviyesi son sıvı seviyesi arasındaki fark hesaplanarak hacmi bulunur.
Yoğunlukla İlgili Bilinmesi Gerekenler
- Yoğunluk maddeler için ayırt edici bir özelliktir. Bu yüzden farklı maddelerin yoğunlukları da farklıdır.
- Bir maddenin kütlesinin veya hacminin artması yoğunluğu etkilemez. Çünkü maddenin kütlesini artırırsak aynı oranda hacmini de artırmış oluruz.
- Sıvı içerisinde çözülmeyen bir cisim sıvı içerisine atıldığı zaman; Cismin yoğunluğu sıvının yoğunluğundan büyükse cisim batar, cismin yoğunluğu sıvının yoğunluğundan küçükse cisim yüzer, cismin yoğunluğu sıvının yoğunluğuna eşit ise cisim askıda kalır.
- Birbiri içinde karışmayan sıvılar aynı kap içerisine konuldukları zaman yoğunluğu büyük olan altta, küçük olan ise üst kısımda kalır.
- Su donduğunda hacmi artarken yoğunluğu azalır. Suyun yoğunluğu buzun yoğunluğundan daha fazladır. Bu yüzden su buz tutarken, yoğunluktan dolayı üst kısımlardan buz tutmaya başlar ve alt kısımlar canlılar için bir tehlike oluşmaz. Suların üstü donsa bile alt kısımda yaşayan canlılar yaşamaya devam eder.