Besin ve oksijenin hücrelere taşınması ve metabolik olaylar sonucunda oluşan karbondioksit ve zararlı maddeleri hücrelerden uzaklaştırılmasını sağlayan sisteme dolaşım sistemi denir. İnsanda dolaşım sistemi kalp, kan ve damarlardan oluşur.
Kalp
- Yapısında kalp kası denilen isteğimiz dışında çalışan kas vardır. Kalp, kasılıp-gevşeyerek kanın damarlar içinde bütün vücuda pompalanmasını sağlar.
- Kalp, üstte iki kulakçık ve altta iki karıncık olmak üzere dört odacıktan oluşur.
- Kulakçıklar kanın kalbe döndüğü yerdir. Karıncıklar ise kanın kalpten çıktığı yerdir.
- Kalbin sağ tarafı kirli kan, kalbin sol tarafı temiz kan taşır.
Kan
- Kanımızın yaklaşık olarak %55’i plâzma adı verilen sıvı kısmından, %45’i kan hücrelerinden oluşmaktadır.
- Kan plazması; %90 su, %10’u besinlerden (yağ, glikoz, protein, vitamin, mineral ve hormon gibi organik ve inorganik) oluşur.
- Kan hücreleri; alyuvar, akyuvar ve kan pulcuklarıdır.
Alyuvarlar: Oksijen ve karbondioksit taşınmasında görevlidir. Kana kırmızı rengini verir.
Akyuvarlar: Vücudun mikroplara karşı savunmasında görevlidir.
Kan pulcukları: Kanın pıhtılaşmasında görevlidir.
Damarlar
Atardamarlar: Kalpten tüm vücuda kan taşır. Genellikle temiz kan taşırlar. Sadece akciğer atardamarı kirli kan taşır.
Toplardamarlar: Vücuttaki kanı kalbe getirirler. Genellikle kirli kan taşırlar. Sadece akciğer toplardamarı temiz kan taşır.
Kılcal damarlar: Atardamarlardan aldığı temiz kandaki besin ve oksijeni hücrelere verir. Hücrelerde oluşan karbondioksit gazı ile zararlı ve atık maddeleri alarak toplardamarlara verir.
Küçük Kan Dolaşımı
Kalp ile akciğerler arasında gerçekleşir. Kanın temizlenmesini sağlar. Küçük kan dolaşımı sağ karıncıktan başlar sol kulakçıkta sona erer.
Büyük Kan Dolaşımı
Kalp ile tüm vücut arasında gerçekleşir. Temiz kan tüm vücuda dağılır, kirli kan vücuttan geri toplanır. Büyük kan dolaşımı sol karıncıkta başlar sağ kulakçıkta sona erer.
“Dolaşım Sistemi” konu özeti indir.