Vücudumuza destek ve şekil veren, dik durmamızı ve hareket etmemizi sağlayan sistemlere destek ve hareket sistemi denir.
İskelet Sistemi
Kemik, eklem ve kıkırdaktan oluşur.
İskelet sisteminin görevleri;
- Vücudumuza şekil verir ve dik durmasını sağlar.
- Kaslarla beraber vücut hareketini sağlar.
- İç organları ve kaslara tutunma yüzeyi sağlar.
- İç organları dış etkilerden korur.
- Bazı minerallerin depolanmasını sağlar.
- Kemiklerin yapısında bulunan kırmızı kemik iliği, kan hücresi üretir.
Kemikler
Yapı ve şekillerine göre üçe ayrılır.
1.Uzun kemik:
- Boyu eninden fazla olan kemiklerdir.
- El, kol, ayak ve bacaklarda bulunur.
2.Kısa kemik:
- Eni ve boyu birbirine yakın ölçülerde olan kemiklerdir.
- El ve ayak bilek kemikleri, omurga kemikleri kısa kemiklerdir.
3.Yassı kemik:
- Yassılaşmış kemiklerdir.
- Kafatası kemikleri, kürek kemiği, göğüs kemiği, kalça kemiği, diz kemiği, çene kemiği ve kaburgalar yassı kemiklerdir.
Kıkırdak
- Kemik kadar sert olmayan esnek bir yapısı vardır.
- Uzun kemiklerin uç kısımlarında, eklem kısımlarında, burun, kulak kepçesi, soluk borusu ve kaburga uçlarında bulunur.
- Hareket sırasında kemiklerin birbirine sürtünerek aşınmasını önler.
- Uzun kemiklerde kemiğin boyca uzamasını sağlar.
Eklemler
Kemikleri birbirine bağlayana yapılara eklem denir. Eklemler hareket yeteneklerine göre oynar eklem, oynamaz eklem ve yarı oynar eklem olarak üçe ayrılır.
1.Oynar eklem
- Hareket yeteneği fazla olan eklemlerdir.
- Kemikler arasında eklem sıvısı ve kıkırdak bulunur. Bu yapılar sayesinde kemiklerin aşınması engellenir.
- Kollar ve bacaklarda bulunur.
2.Oynamaz eklem
- Kemikler birbirine sıkı sıkıya bağlı olduğu için hareket etmezler.
- Kafatasındaki ve kuyruk sokumundaki eklemler oynamaz eklemlere örnek verilebilir.
3.Yarı oynar eklem
- Hareketleri sınırlı olan eklem türüdür.
- Boyun, bel ve omurgayı oluşturan kemikler arasındaki eklemler, yarı oynar eklemlere örnektir.
!!! Yeni doğan bebeklerdeki kemik sayısı yetişkinlerdeki kemik sayısından fazladır. Yeni doğan bebeğin vücudundaki kemik sayısı 300’ün üzerindedir. Zamanla kemikler gelişip birbirine kaynayarak birleşirler ve bu sayı azalır.
Kaslar
İskelet sistemindeki kemiklerin üzerini sararak hareket etmemizi sağlayan ve iç organlarımızın yapısında bulunarak onların çalışmasına yardım eden yapılardır. İskelet kası, düz kas ve kalp kası olmak üzere 3 çeşittir.
1.Çizgili kas (iskelet kası):
- İsteğimiz ile çalışırlar.
- Hızlı çalışırlar ama çabuk yorulurlar.
- Kol, bacaklarda hareketi bu kaslar sağlar.
2.Düz kas:
- İsteğimiz dışında çalışırlar.
- Yavaş ve düzenli çalışıp, geç yorulurlar.
- İç organların yapısında ve kan damarlarının yapısında bulunurlar.
3.Kalp kası:
- İsteğimiz dışında çalışır.
- Yapı bakımından çizgili kasa görev bakımından düz kaslara benzer.
- Hızlı ve düzenli çalışır, yorulmazlar.
- Kalbin yapısında bulunur. Kasılıp gevşeme hareketi yaparak kanı vücuda pompalar.
